Şu çocuk edebiyatı neymiş acaba?

Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Recep Nas, Ezgi Kitabevi Yayınları, 2002, 390 sayfa.

Recep Nas çoçuk edebiyatını beş ana bölümde incelemiş. ‘Çocuk ve Edebiyat’ adını verdiği ilk bölümü Türklerde çocukluğun algılanışı ve genel olarak çocuğun yaş gruplarına göre özellikleri üstünde durduktan sonra konuyu çocuk edebiyatına yaslamış.

İkinci bölümün adı: ‘Anadili Eğitimi Etkinlikleri’. Bu bölümde dilsel beceriler, okuma, dinlenme, konuşma, yazma konularına yer vermiş. Üçüncü bölüm çocuk kitaplarının genel özelliklerine, dördüncü bölüm okuma alışkanlığı konusuna, beşinci bölümse çocuk edebiyatının türlerine ayrılmış ve çeşitli örneklerle birlikte oldukça kapsamlı bir inceleme kitabı ortaya çıkmış. Çocuk edebiyatına ilişkin genel konuda bir bilgi edinmek isteyenlerin veya bu konuda eğitim gören öğrencilerin kitap olarak yararlanabilecekleri bir kaynak olarak bu yılın bu alandaki en iyi hizmeti sayılmalı.

Bu kitaplar kimin için

Çok önceleri yayımlanmış olan bu türden kitapların en çok bilineni Ferhan Oğuzkan’ın ‘Çocuk Edebiyatı’ adlı kitabıydı. Bu kitabın 2000 yılının Ocak ayında altıncı basımı Anı Yayınları tarafından yapıldı, ancak hiç güncellenmediği için, içindeki tüm bilgiler 1979 yılında donup kalmış durumda. Son 20 yıldır ortaya çıkan yazarları ve eserleri bir düşünün, işte bunların hiçbiri bu kitapta yok. Aslında çok değerli olan bu kitap bu nedenle şu an için artık güncel değil.

Bu türden kitapların yayımlanması ilk anda akla şu soruyu getiriyor: Bu kitaplar kimin için? Kabul edelim ki, herhangi bir anne babanın, ‘Acaba şu çocuk edebiyatı neymiş, bir okuyup öğreneyim!’ deme olasılığı pek yok. Yani böyle kitapların kitapçılarda satış değeri az. Bu alanda araştırma yapan beş on araştırmacıya ise yazarları bu kitabı zaten ulaştırıyor. Geriye tek bir seçenek kalıyor: Eğitim Fakültelerinde veya başka ilgili fakültelerde çocuk edebiyatına ilişkin dersler alan öğrenciler için bir tür kaynak kitap olabilme olasılığı. Çocuk edebiyatı dersi yıllardır birçok üniversitede okutulan bir ders olduğundan böyle kaynaklar gerekli.

Öte yandan, bu tür bir kitabın kaynak kitap olma olasılığı, yani bir kısım öğrencinin zorunlu ders kitabı olma özelliği, bir hazır pazar olma durumu nedeniyle de bazen cazip olabiliyor; normal koşullarda kitapçılarda satılamayacak türden bir kitap birden her yıl belli adetlerde (ancak bunun büyük bir rant olduğu sanılmamalı) satılan bir kitaba dönüşüyor. Bunun taşıdığı en önemli risk ise kalite düşmesi. Birkaç yıl önce yine bir yayınevi çocuk edebiyatıyla en ufak bir ilişkisi olmayan birine salt ticari amaçlarla böyle bir kitap hazırlatmıştı ve günün birçok önemli yazarı çizeri bu kitapta yer almamıştı. Neyse ki, sonraki baskılarda bunu bir ölçüde düzelttiler. Bu tür kitaplarda ve hele antolojilerde kasıtlı veya kasıtsız görmezden gelmeler hep olur, ancak eksiklerin giderek tamamlanması bu hatayı bağışlatabilir.

Recep Nas bu hataya düşmemek için elinden gelen çabayı göstermiş. Bu alanda yazılmış ne varsa kaynakçasına almış. Çocuk edebiyatı araştırmacıları bu eserden çok yararlanacaklardır.