Banyodaki Bilim Üssü. Yazan ve resimleyen: Richard Robinson. Çev.: Öykü Coşkun. Kapital Medya A.Ş., 2000, 96 sayfa
İlkokulun ilk yarısını devirip de birazcık fizik, kimya kavramlarına tanışık hale gelen çocuk, kendi kendine veya arkadaşlarıyla bazı deneyler yapmaktan hoşlanır. Bunların başında hemen hemen her çocuğun ilk deneyi sayılabilecek, bir ampulü yassı pilin uçlarına değdirip yakmak gelir. Bu son derece sıradan eylem aslında bir mucizedir. (Gerçektende mucizedir; yetişkinlere mucize gibi gelmemesinin tek nedeni bu mucizeye alışmış olmalarıdır.)
Şaşırtıcı olan (ama belki de sosyolojik açıklamaları olabilecek) bir başka olgu da bu tür deneyler yapma eğiliminin daha çok erkek çocuklarda ortaya çıkıyor oluşudur. Okul dışı zamanlarını değerlendirmek bakımından çocukları iki gruba ayırabiliriz: Okul dışı saatlerini evde geçirenler ve sokakta geçirenler. Sokakta geçirenler kategorisi büyük kentlerde artık falanca ya da filanca alışveriş merkezinin hamburger salonlarında geçirenler olarak da adlandırılabilir. Biraz daha kırsal özelliklerini yitirmemiş banliyölerde veya kasaba ve köylerde sokaktaki çocukların daha şanslı olduğunu söylenebilir. Bu çocuklar koşup oynayacak boş arsalar, arkasına saklanacak çalılıklar, tepesine tırmanılacak ağaçlar bulabilirler.
Okul dışı saatlerini evde geçiren çocuklar ise, eğer saatlerce çizgi film izlemek üzere televizyon karşısında donup kalmamışlarsa, kitaplara veya kendi özel hobilerine gömülebilirler. Bu tür çocuklar arasından bazen belli bir konuya ağırlıklı olarak ‘kafayı takmış’ olanları çıkar. Bu çocuklar günlerini gecelerini hep o konuyla ilgili bir şeyler yaparak geçirirler, herkesle o konuları konuşmaya çalışırlar.
İşte bilimsel bazı olguları basit ve evde yapılabilir deneylerle anlatan kitaplar her çocuğu heyecanlandırsa da bu tür çocuklar için eşsizdir. ‘Banyodaki Bilim Üssü’ kitabındaki deneyler özellikle sıradan bir evin banyosunda gerçekleştirilebilecek deneyleri kapsıyor. Yetişkinler, çocuklarının hazırlayıp da kendilerine gösteri olarak sunduğu bu tür deneyleri basit bulup küçümsemek hatasını asla yapmamalıdırlar. Bir pilin ampulü yakması belki sıradandır, ama bu basit deneyin çocukta uyandıracağı bilimsel heyecanı körüklemek ve onu bu konularda motive etmek için yeni yeni kitaplarla beslemek sıradan olmayan sonuçlar getirebilir.
Derslerden nefret ediyorum
Eğitim sistemi şu veya bu yanıyla hep eleştirilir, bu da doğaldır, çünkü bu hızla değişen bu dünyada, özünde amacı dünyayla baş etmeyi öğretmek olan eğitim de sistem olarak değişmek zorundadır. Ama nasıl değişirse değişsin, ne denli radikal ve uçuk öneriler getirilirse getirilsin, eğitim bir disiplin işidir ve doğası gereği sıkıcıdır da. Eğer çocuğa daha ilk yıllında denetimsiz olarak aşırı yüklenirseniz, ödevlere derslere ve hatta okula karşı oluşturacağı tepkinin izlerini uzun yıllar silmek çok zor olur.
Ron Fry tarafından yazılmış olan bu kitap özellikle ortaöğretim dönemi çocuk ve gençlere ders çalışma ile ilgili pratik teknikleri öğretmeyi amaçlıyor. Okuma, okuduğunu anlama, çalışma zamanını iyi ayarlama, kütüphaneden, internetten yararlanma, güzel yazı yazma, sınavlara hazırlanma gibi konularda ferahlatıcı önerilerde bulunuyor.