Doğru yanlış cetveli…

29 Eylül 2002 tarihli Hürriyet’in pazar ekinde sayın Sevgi Gönül, ‘Sevgi’nin Diviti’ adlı köşesinde çocuk kitapları hakkında bazı saptamalara yer verdi. Konuya çok uzak olduğu anlaşılan sayın yazarın çocuk edebiyatı alanında çalışan herkese istemeyerek haksızlık ettiği kanısındayım. Voltaire’in Candide’de sarf ettiği bir sözü var:

“Eğer bilgisizseniz, iyi niyetiniz de kötü niyetiniz kadar zarar verebilir.”

YANLIŞ: “Biz Türkler’in okumaktan yana nasibi olmadığı her vesile ile tekrarlanıyor. Ama ‘Türkler neden okuma özürlüdür?’ konusunun analizi acaba hiç yapıldı mı?”

DOĞRU: Evet, yapıldı. Durmadan da yapılıyor. Yıllardır üniversitelerin kütüphanecilik, sosyal bilimler, eğitim, çocuk gelişimi, vb bölümlerinde gerek ders konuları arasında, gerekse yüksek lisans ve doktora tezleri olarak bu konu işlenip duruyor. Ayrıca bu konuda yazılmış kitaplar da var.

YANLIŞ: “Bir kere bizim ülkemizde çoçuklara dönük kitaplar yoktur.”

DOĞRU: Bu cümlenin bir dizgi hatası olup olmadığı konusunda kuşkularım var. Doğru şöyle olacaktı: “Bir kere bizim ülkemizde çocuklara yönelik çok sayıda kitap vardır.”

YANLIŞ: “İlk yaş gruplarındaki çocuklar için hazırlanmış resimli çocuk kitaplarının hepsi, son zamanlarda yapılan tercüme kitapçıklardır.”

DOĞRU: Küçük yaş gruplarındaki çocuklar için hazırlanmış resimli çocuk kitaplarının bir bölümü, uzun yıllardan beri yayımlanmakta olan tercüme kitaplardır. Bunların yanında uzun yıllardan beri bizim yazar çizerlerimizce üretilmiş kitaplar da vardır ve her geçen gün yenileri yayımlanmaktadır.

YANLIŞ: “Çocuk on, oniki yaşına geldiğinde okuyabileceği renkli resimli romanlar da gene tercümedir, şayet yapılıyorsa da yeni yeni gündeme gelmiştir.”

DOĞRU: ‘Renkli resimli romanlar’dan kasıt ‘çizgi romanlar’sa saptama doğru sayılır, çünkü çizgi roman konusunda bütün çabalarımıza ve sahip olduğumuz çizgi ustalarına rağmen birkaç örnek dışında, ünlü Asteriks’ler Tenten’ler gibi yaygın renkli albümler üretemedik. Ama kastedilen ilk gençlik romanlarıysa, hem bunların renkli resimli olmalarına gerek yok, hem de uzun yıllardır varlar. Altın Kitaplar, Bilgi Yayınları, Bu Yayınları…(yerim dar).

YANLIŞ: “Gene bu yaşlar için renkli, resimli ve öğretici kitaplar hiç yoktur. Dışarda çocuklar için yapılmış yemek kitapları bile vardır ve sos hazırlamanın alfabesi de burada öğrenilmektedir.”

DOĞRU: Papirüs Yayınları 1997 yılında ‘Pratik Çocuk Yemekleri’ (Vicki Lansky) adlı bir kitap yayımladı. Eksikliğine işaret edilen şey çeşitlilikse ‘Artık Malzemelerle El Becerileri’ ‘Saç Örgüsü Modelleri’ ‘Banyo Küvetinde Deneyler’ gibi kitaplar çoktan yayımlandı. Bugün bir yayınevi bu türden projelere açık olduğunu duyursa, ertesi gün masasının üstü dolar taşar.

YANLIŞ: “Gençlik çağına girildiğinde kızlar için okunması zevkli olan bir Barbara Cartland’ımız yoktur veya erkekler için yaratılmış olan, ‘Üç Silahşörler’ gibi macera kitaplarına da sahip değilizdir.”

DOĞRU: Gülten Dayıoğlu, İpek Ongun, Semiha Türkyılmaz, Mine Soysal, Nur İçözü, Filiz Tosyalı, Cem Şancı, Pınar Yılmazer, Gönül Özgül, Nazire Kutsal, İsmet Kür, Miyase Sertbarut, Mavisel Yener, Aytül Akal, Necdet Neydim…(yerim dar).

YANLIŞ: “Acaba hiç düşündünüz mü, polisiye roman yazan bir yazarımızın varlığını? Onu okumak bir zevktir.”

DOĞRU: Bilmem? Ya siz düşündünüz mü?

YANLIŞ: “Ama bu zevki verecek hiçbir yazarımız olmadığı için, bize çocukluğumuzdan itibaren bu okuma zevkini aşılayamadılar.”

DOĞRU: Bizdeki genel yönelimin ‘okuyun eğlenin’ değil, ‘okuyun adam olun’ doğrultusunda olmasının bir sonucu olarak eğlenceli kitaplar yetersiz kalmış olabilir, ama bu yavaş yavaş değişiyor ve ilkgençlik kitaplarındaki çoğalmaya koşut bir çoğalma macera kitaplarında da var.

YANLIŞ: “Türkçesini okuduğunuzda hiçbir şey anlamadığınız bir kitabı, esas lisanıyla okuduğunuzda, ne kadar keyifle verdiğini görmekteydiniz.”

DOĞRU: Herhalde ‘keyifle’ değil, ‘keyif’ olacak. Yoksa kimin kime ne verdiği anlaşılmıyor.

Geçen hafta Perihan Mağden’in ‘Çocuk Kitapları’ başlıklı yazısında kendi çocuğuyla birlikte hoşlandığı bazı kitaplardan, Feridun Oral, Aytül Akal ve Leyla Sakpınar’ın adlarını vererek söz etmesi ne güzeldi. Toplu saptamalar, kestirip atmalar, aforizmalar yerine bireysel tercihlerini paylaşan ve çocuk kitabı sanatını önemseyen, saygı duyan zarif öneriler. Hoş olan ve çocuk kitapları alanının gereksindiği şey de bu zaten.

Sayın Gönül’ün yazısındaki en hoş cümle şu: “Ben şahsen hiç bilmediğim karmaşık bir konuyu öğrenmek için, ilk etapta yurtdışında çocuklar için hazırlanmış kitaplarından istifade etmişimdir.” Çocuk kitapları alanı bu cümle kadar bile karmaşık değil Sayın Gönül, bence ‘ilk etapta’ hemen ‘yurtdışından’ çocuk edebiyatı konulu kitaplar getirip ‘istifade edin.’